چگونه مالیات کمتری بدهیم؟ راه های قانونی کاهش مالیات

در سیستم مالیاتی کشورها، پرداخت مالیات از اهمیت بسزایی برخوردار است. این امر به عنوان یکی از راهکارهای اصلی تامین بودجه و درآمد دولت‌ها در سطح جهانی شناخته می‌شود و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. دولت‌ با استناد به مالیات‌هایی که از افراد و شرکت‌ها دریافت می‌کند، سعی در تامین بودجه سالیانه خود دارد تا بتواند از این مبالغ برای توسعه و پیشرفت کشور استفاده کند. استفاده بهینه از این راهکار می‌تواند چالش‌هایی را به همراه داشته باشد. برای اشخاص حقیقی و حقوقی، پرداخت مالیات ممکن است چالش‌هایی را به وجود آورده و اغلب این افراد اعتقاد دارند که مقدار مالیاتی که باید پرداخت کنند، منصفانه نیست و به دنبال کاهش آن هستند. در اینجا باید توجه داشت که می‌توان با رعایت قوانین مالیاتی موجود، به کاهش مالیات‌ها دست یافت.

در اینجا ما هدفمان آموزش روش‌های غیرقانونی نیست، بلکه قصد داریم به شما روش‌ها و ترفندهایی را معرفی کنیم که در چارچوب قوانین مالیاتی کشور مجاز هستند. با اعمال این ترفندها، می‌توانید مبالغ کمتری را به عنوان مالیات پرداخت کنید و به طور قانونی از مزایای مالیاتی بهره‌مند شوید.

چگونه مبلغ مالیات خود را کاهش دهیم؟

روش‌های مختلفی برای کاهش مالیات در مشاغل مختلف وجود دارد، اما قبل از هر چیز باید در نظر داشت که مالیات چه مواردی را شامل می‌شود. در سال ۱۴۰۰، مبلغ معافیت مالیاتی برای صاحبان کسب‌وکارها در حدود ۳۶ میلیون تومان بود که در سال ۱۴۰۱ به ۳۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان افزایش یافت. همچنین، کارمندان و شاغلین دولتی و غیردولتی در صورتی که درآمد ماهیانه آن‌ها تا سقف ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان باشد، معاف از پرداخت مالیات محسوب می‌شوند. هرچه درآمد افراد و مشاغل بیشتر باشد، مبلغ مالیات نیز افزایش می‌یابد.

اگر شما به این مبالغ مشمول مالیات هستید، بهتر است با روش‌هایی که می‌توانید مالیات را کاهش دهید، آشنا شوید. در کل، کاهش مالیات به سادگی ارائه به‌موقع اظهارنامه مالیاتی، ارائه مدارک و اطلاعات مالی شفاف، و پرداخت به موقع مالیات آغاز می‌شود. علاوه بر این موارد، روش‌های دیگری نیز وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.

ارائه به موقع اظهارنامه مالیاتی

هر سال، دولت زمان‌بندی مشخصی برای ارائه اظهارنامه مالیاتی تعیین می‌کند، که در آن صنوف و کسب‌وکارها موظف به ثبت جزییات هزینه‌ها و درآمدهای خود هستند تا مالیات بر اساس این اطلاعات محاسبه شود. اگرچه به نظر عجیب می‌رسد، اما ارائه به‌موقع اظهارنامه مالیاتی می‌تواند در کاهش مبلغ مالیات شما در سال‌های آتی تأثیرگذار باشد. این روش به شما امکان می‌دهد تا مستحق انواع تخفیف‌ها و جوایز مالیاتی شوید. برای ارائه اظهارنامه مالیاتی، روش‌های مختلفی وجود دارد. اگر با مسائل مالی آشنا نیستید یا در شرکت خود واحد مالی مخصوصی ندارید، می‌توانید از مشاوران متخصص در این زمینه کمک بگیرید. این افراد به شما کمک می‌کنند تا اظهارنامه‌تان بدون مشکل تنظیم شود و فرآیند ثبت و محاسبه مالیات به‌سرعت انجام شود.

پرداخت به موقع مالیات

پس از ارائه اظهارنامه، نوبت به پرداخت مالیات می‌رسد. پرداخت به‌موقع و در موعد مقرر مزایای چشمگیری دارد، از تخفیف‌ها و جوایز خوش‌حسابی تا معافیت مالیات و مالیات با نرخ صفر. این موارد از مزایایی است که با پرداخت به‌موقع مالیات به دست می‌آید. به عنوان مثال، اگر به مدت سه سال متوالی مالیات خود را بدون هیچ اعتراضی در زمان مشخص پرداخت کنید، ۵ درصد از کل مبلغ مالیات سه‌ساله به عنوان تخفیف مالیاتی به شما تعلق می‌گیرد و این مبلغ از بدهی مالیاتی شما کسر می‌شود.

همچنین، اگر مالیات خود را زودتر از زمان مقرر پرداخت کنید، نیز معتبر به عنوان یکی از مشمولان تخفیف مالیاتی شما خواهید بود.

محاسبه دقیق و اظهار اسناد و مدارک هزینه‌ها

در کلیت، میزان مالیاتی که مودیان باید در هر سال مالی پرداخت کنند، به تناسب درآمد و سود آنها محاسبه می‌شود. در فرآیند محاسبه مالیات، هزینه‌ها و استهلاکات اموال و دارایی‌های مودیان از درآمد آنها کسر می‌شود. همچنین، هزینه‌هایی که مودیان در طول یک سال مالی و در جریان تبادلات مالی خود داشته‌اند، از مجموع سود آنها کم شده و مالیات بر مبلغ باقی‌مانده از سود آنها محاسبه می‌شود.

بنابراین، اگر مودیان مالیاتی مستندات و اسناد مربوط به هزینه‌های سالیانه خود را به دقت و کامل تنظیم و ارائه دهند، این مبالغ از مالیات آنها کسر خواهد شد و مالیات نهایی بر اساس سود واقعی آنها محاسبه خواهد شد.

محاسبه و ثبت استهلاک دارایی‌ها

دارایی‌هایی مانند ماشین‌آلات و ابزار با گذشت زمان به دلیل استهلاک، ارزش خود را از دست می‌دهند و قیمت آن‌ها کاهش می‌یابد. در این زمینه، صاحبان کسب و کارها می‌توانند با ارائه مدارک دقیق و اسناد کامل مربوط به محاسبه ارزش این وسایل و میزان استهلاک و فرسودگی آن‌ها، از تخفیفات مالیاتی برای کاهش مالیات سازمان یا شرکت خود بهره‌مند شوند. این اقدامات می‌تواند به بهبود موقعیت مالی و مالیاتی شرکت کمک کرده و در نهایت به افزایش سودآوری و پایداری کسب و کار کمک کند.

اظهار میزان درآمد سال قبل در اظهارنامه مالیاتی

می‌توانید با ثبت میزان و رقم درآمد سال گذشته خود را به عنوان درآمد امسال در اظهارنامه مالیاتی خود، مقدار مالیات خود را تا حدودی کاهش دهید. اگر مودیان درآمد سال جاری را کمتر از سال گذشته اعلام کنند، بازرسان مالیاتی ممکن است برای بررسی دقیق‌تر و جزئی‌تر دفاتر، اسناد و مدارک اقدام کنند. این اقدامات می‌تواند منجر به تعیین مبالغ بالاتر از سال گذشته شود که این مسأله به ضرر مودی باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود که اگر مودیان مالیات تعیین شده برای سال گذشته را قبول دارند و مخالفتی ندارند و آن را مناسب می‌دانند، درآمد سال گذشته خود را به عنوان درآمد سال جدید در اظهارنامه مالیاتی خود ثبت کنند. این اقدام می‌تواند به کاهش میزان مالیات و افزایش سودآوری شما کمک کند.

پیگیری قوانین مربوط به معافیت‌های مالیاتی

هر سال، نرخ مالیات بر درآمد متفاوت از سال گذشته است و ممکن است این مبلغ کمتر یا بیشتر از سال قبل باشد. همچنین، بازنگری در قوانین ممکن است منجر به معافیت پرداخت قسمتی یا کل مالیات برای برخی از مشاغل، کسب و کارها یا خدمات شود. به همین دلیل، مهم است که مودیان پیش از تکمیل اظهارنامه مالیاتی و ارائه آن، جدیدترین قوانین مربوطه را مرور کرده و با آن‌ها آشنا شوند. این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا در صورت مشمولیت به معافیت‌ها، بهره‌مندی مرتبط با آن‌ها را به دست آورند.

نگهداری از جزئی‌ترین فاکتورهای هزینه

همانطور که اشاره شد، یکی از عوامل کلیدی در کاهش میزان مالیات، شامل هزینه‌ها می‌شود. بنابراین، مودیان باید در ثبت و نگهداری تمامی اسناد و فاکتورهای مرتبط با هزینه‌های خود در طول سال دقت کنند. حتی کوچکترین و جزئی‌ترین هزینه‌ها مانند هزینه‌های صرف غذا در طول مأموریت‌های خارج از سازمان و موارد مشابه باید ثبت و مدیریت شوند. این هزینه‌ها ابتدا ممکن است به نظر ناچیز بیایند، اما در طول یک سال می‌توانند به مبالغ قابل توجهی افزوده شوند که همراه با اظهارنامه مالیاتی ارائه شده، می‌توانند در کاهش مالیات تأثیرگذار باشند.

کمک به مراکز خیریه و مؤسسات عام‌المنفعه

طبق قوانین مالیاتی کشور، یکی از روش‌های مؤثر در کاهش میزان مالیات پرداختی، حمایت از مراکز خیریه و مؤسسات عام‌المنفعه است. مودیان می‌توانند اسناد و فاکتورهای مرتبط با کمک به این مؤسسات را ثبت و نگهداری کرده و در زمان مناسب، برای بهره‌مندی از تخفیفات مالیاتی ارائه دهند. این اقدام علاوه بر کاهش مالیات، به حمایت از موارد اجتماعی و انسانی کمک می‌کند و نقش مهمی در بهبود وضعیت جامعه خواهد داشت.

اشتراک دارایی‌ها و درآمدها با سایر افراد

به عنوان یکی از روش‌های کاهش میزان مالیات، تقسیم دارایی‌ها و درآمدها با اعضای خانواده یا افراد مورد اعتماد است. هر چه میزان درآمدها و دارایی‌ها بیشتر باشد، بدون شک مالیات بیشتری به آن‌ها تعلق می‌گیرد. اگر مودیان اعضای خانواده خود را به عنوان کارکنان یا همکاران کسب و کار خود معرفی کنند و دارایی و درآمد خود را با آن‌ها به اشتراک بگذارند، میزان مالیات پرداختی به طور قابل‌توجهی کاهش خواهد یافت. همچنین این اقدام می‌تواند به بهره‌وری مالیاتی و بهبود وضعیت مالی متأدیان کمک کند.

استفاده از فضای خانه به عنوان دفتر کار

یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش میزان مالیات، استفاده از فضای خانه به عنوان دفتر کار است. با این اقدام، بخشی از هزینه‌های متصل به محیط کار مانند هزینه‌های آب، برق، گاز و تلفن به هماهنگی و ادغام با هزینه‌های خانگی، وارد شده و می‌توان این مبالغ را به عنوان هزینه‌هایی در طول سال اظهار کرد که تاثیر کاهش مالیاتی را خواهند داشت. همچنین، این اقدام امکان استفاده از تخفیفات مربوط به کسب و کارهای خانگی را فراهم می‌کند.

قانون کاهش مالیات سازمان‌ها

در قوانین مربوط به کاهش مالیات که توسط دولت تنظیم می‌شود، انواع مختلفی از پرداخت مالیات مشخص شده است. این مالیات‌ها به طور کلی به دو دسته مالیات‌های مستقیم و مالیات‌های غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. مالیات‌های غیرمستقیم، مالیات‌هایی هستند که بر مصرف کالاها و خدمات تحمیل می‌شوند، از جمله مالیات بر ارزش افزوده. در حالی که مالیات‌های مستقیم، مالیات‌هایی هستند که به طور مستقیم از افراد مشمول طبق قوانین دریافت می‌شوند. مالیات‌دهندگان مستقیم می‌بایست مبلغ مالیات خود را بر اساس اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه مالیاتی پرداخت نمایند و اصولاً همواره در تلاشند تا مالیات خود را در هر سال کاهش دهند.

کدام اصناف معاف از مالیات هستند؟

دولت برای افزایش سطح فرهنگی کشور، بسته به حوزه فعالیت، معافیت‌های مالیاتی ارائه می‌دهد. معافیت مالیاتی برای مشاغل و اصناف فعال در حوزه علمی-فرهنگی از این دست است. به عنوان مثال، انتشاراتی‌ها، فعالان فرهنگی، مطبوعات، مشاغل هنری و اصناف وابسته به این حوزه‌ها از مواردی هستند که ممکن است مشمول معافیت مالیاتی یا مالیات با درصد کمتری باشند. همچنین، افراد و اصنافی که در زمینه‌های خیریه، موقوفات، نهادهای اسلامی و غیره فعالیت می‌کنند، هزینه‌های خود را که مرتبط با این فعالیت‌هاست، معاف از مالیات می‌شود و از مجموع هزینه‌های محاسباتی کسر می‌گردد.

از طرفی، برخی از مشاغل و اصناف فعال در مناطق کمتر توسعه‌یافته و کم برخوردار ممکن است تا ۵ سال و گاها تا ۱۰ سال مشمول مالیات نباشند. این اصناف می‌توانند از این معافیت مالیاتی برای توسعه بیشتر فعالیت‌های خود و تحرک اقتصادی در مناطق مربوطه بهره‌برند.

کدام شغل‌ها مالیات کمتری دارند؟

واحدهای فعال در زمینه تولیدی معمولا از کاهش مالیاتی بهره‌مند می‌شوند. این کاهش معمولاً تا حدود ۵ درصد از مالیات مورد پرداخت این واحدها را تحت پوشش خود قرار می‌دهد. البته، اگر پرداخت مالیات به‌صورت منظم و به‌موقع انجام شود و جزئیات و اطلاعات مالی با دقت و صحت وارد شده باشد، ممکن است این تخفیف مالیاتی به یک جایزه خوش‌حسابی تبدیل شود. به علاوه، در برخی موارد، فرد می‌تواند تا چند سال شامل بخشودگی و معافیت مالیاتی شود، در این صورت این اقدام نه تنها به تحریک فعالیت‌های تولیدی کمک می‌کند بلکه به توسعه و رشد اقتصادی نیز می‌افزاید.

ترفندهای مالیاتی

• ترفند مالیاتی ۱

در صورتی که اشکالات در دفاتر حسابداری، به طوری که مغایر با موازین ماده ۲۰ آیین‌نامه نحوه تحریر، تنظیم و نگهداری دفاتر باشد، به هیأتی که براساس بند ۳ ماده ۹۷ تشکیل می‌شود، اعلام خواهد شد. این اعلام از سوی اداره امور مالیاتی با عنوان “رد دفاتر” ارسال می‌شود و هیأت مذکور نیز به دلیل عدم رعایت مقررات قانونی ماده ۲۰ آیین‌نامه، رأی منفی به حساب‌های مذکور خواهد داد.

• ترفند مالیاتی 2

در صورتی که در دفاتر حسابداری هیچ گونه اشکال قانونی مغایر با موازین ماده ۲۰ آیین‌نامه مشاهده نشده باشد، اما مواردی که مؤدی به رعایت آن‌ها از سوی وزارت امور اقتصادی و دارائی صادر شده باشد (مانند رعایت کد اقتصادی یا استفاده از فاکتور نمونه و…) رعایت نشده یا ظرف مدت مقرر توسط مؤدیان به هیأت سه نفری ارسال نشده باشد، دفاتر ایراد قانونی ندارند و از سوی مالیاتی رد نمی‌شوند. به جای آن، دفاتر باید تحت عنوان موردی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات قابل رسیدگی نباشند و هیأت سه نفره نیز باید در مورد این موارد اظهار نظر کنند.

• ترفند مالیاتی 3

به منظور اجرای تبصره بند ۳ ماده ۹۷، زمان دو ماه به مدت مهلت رسیدگی اضافه خواهد شد. مأموران تشخیص مالیات موظفند تا حداکثر در موعد مقرر (۴ ماه پس از پایان سال مالی) مواردی که برای رد یا غیر قابل رسیدگی بودن دفاتر به هیأت سه نفری اعلام شده باشند. در صورت عدم رسیدگی در مدت مقرر، مالیات مشمول مرور زمان خواهد شد.

• ترفند مالیاتی 4

بنا به تبصره ۲ ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم، در صورتی که اسناد و مدارک ابرازی یا به دست آمده نشان دهد که می‌توان به درستی درآمد واقعی مشمول مالیات مؤدی را (به نفع یا به ضرر مؤدی) تعیین کرد، اداره امور مالیاتی موظف است درآمد مورد نظر را براساس بررسی اسناد و مدارک مربوط یا دفاتر، به اندازه‌ای که لازم است، تعیین کند.

به عنوان مثال، اگر سود ابرازی مؤدی در اظهارنامه، بیشتر از میزان درآمد مشمول مالیات از طریق علی الرأس (در دفاتر) باشد، طبق تبصره مذکور، سود ویژه ابرازی (واقعی) به جای درآمد مشمول مالیات ملاک محاسبه مالیات قرار خواهد گرفت.

• نرفند مالیاتی 5

مسائل جزئی و پیش‌پا افتاده باید به هیأت سه‌نفری اعلام نشود؛ زیرا اعلام موارد جزئی و بی‌اهمیت به جز بدبینی مؤدیان و اتلاف وقت و هزینه، فایده دیگری ندارد.

• ترفند مالیاتی 6

دو عامل، یعنی قرینه مالیاتی و ضریب مالیاتی باید برای تعیین درآمد مشمول مالیات از طریق روش علی الرأس در یکدیگر ضرب شوند. درواقع:

درآمد مشمول مالیات از طریق علی الرأس = قرینه مالیاتی × ضریب مالیاتی

• نرفند مالیاتی 7

برای تعیین قرینه مالیاتی و محاسبه درآمد مشمول مالیات، اداره امور مالیاتی باید اطلاعات و مدارک کافی را تحقیق و بررسی کرده و در نهایت، فروش یا درآمد مورد انتظار مؤدی را که با وضعیت و موقعیت شغلی و حجم فعالیت‌هایش متناسب باشد، تعیین کند. طبق ماده ۲۳۷ قانون مالیات های مستقیم، برگ تشخیص مالیات باید براساس اطلاعات کافی و منطقی و با قید و روشن بودن کلیه فعالیت‌ها و درآمدهای مورد بررسی، تنظیم شود. در صورتی که تعیین درآمد مشمول مالیات به دلیل وجود اسناد و مدارک کافی و به روش قانونی صورت گرفته باشد، مؤدی مالیاتی هیچ راه حلی جز پرداخت مالیات ندارد. در غیر این صورت، ادامه‌ی پرونده‌های مالیاتی در مراجع مالیاتی، ممکن است منجر به اتلاف وقت و هزینه برای مؤدی و وزارت امور اقتصادی شود.

کاهش مالیات چه مزایایی دارد؟

کاهش مالیات می‌تواند از فرار مالیاتی و بسیاری از مشکلات دیگر جلوگیری کند. برخی از کارآفرینان به دلیل بدهی زیاد سعی در فرار از قوانین و پرداخت مالیات دارند. به طور کلی، مزایای پرداخت مالیات کمتر را می‌توان در دو مورد زیر خلاصه کرد. اولین مورد این است که کاهش مالیات باعث کم شدن تقلب و افزایش درآمد دولت می‌شود. همچنین، این اقدام می‌تواند موجب افزایش اعتماد عمومی و رضایت مالیاتی مردم شود که در نتیجه آن، مالیات دهندگان احساس رضایت بیشتری می‌کنند و مالیات را به موقع پرداخت می‌کنند.

جمع بندی

در این مقاله، به بررسی راهکارهای کاهش مالیاتی در ایران پرداخته شد. از جمله این راهکارها ارائه اطلاعات دقیق و کامل در اظهارنامه مالیاتی، ثبت و نگهداری هزینه‌ها و اسناد مرتبط، استفاده از تخفیفات و معافیت‌های مالیاتی برای حمایت از تولید و اصناف، اشتراک‌گذاری دارایی‌ها و درآمدها با اعضای خانواده و استفاده از فضای خانه به عنوان دفتر کار ذکر شده است. این اقدامات، نه تنها به کاهش مالیات و هزینه‌های مربوطه کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند باعث افزایش سطح فعالیت‌های اقتصادی و توسعه کسب و کارها شوند. از طرفی، رعایت قوانین و مقررات مالیاتی از جمله پرداخت به موقع و به‌صورت صحیح نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به معافیت‌ها و تخفیفات بیشتری منجر شود.

در نهایت، مهم است که افراد و شرکت‌ها با دقت و هوشمندی از امکانات موجود در قوانین مالیاتی استفاده کنند تا بهینه‌سازی مالیات خود را به دست آورند و به اهداف مالی و توسعه کسب و کار خود نزدیک‌تر شوند.

سوالات متداول